Historisch Heeze
De parel van Brabant
Heeze
Op het eerste gezicht: een eigentijds dorp. Op het tweede gezicht? Een historische parel. Precies deze dynamiek maakt Heeze zo veelzijdig. Boven alles is het een plek met veel cultuurhistorie, prachtig gelegen aan de Strabrechtse heide.Onbetwist hoogtepunt in het dorp is de jaarlijkse theaterparade van de Brabantsedag, elke laatste zondag van augustus. Zo’n 40.000 bezoekers komen van ver om zich te vergapen aan de schitterende creaties en acteurs van diverse wagenbouwersgroepen. Zij beelden elk op unieke wijze de rijke geschiedenis uit van het Hertogdom Brabant. In ruim 60 jaar tijd is de Brabantsedag uitgegroeid tot een evenement van internationale allure. Samenspel van cabaret, kunst, toneel, straattheater en muziek, en daarmee een unieke beleving voor jong en oud.
Maar Heeze is meer dan de Brabantsedag. Het is een plek waar je op veel verschillende manieren kunt opladen en verblijven. Waar je eindeloos dwaalt over de paarse heide en geniet van een heerlijke lunch of diner.
Waar naast sport en ontspanning ook moderne kunst en cultuur alle ruimte krijgen. Zoals bij het laagdrempelig georganiseerde Kunstsmullen, waar alle zintuigen geprikkeld worden door kunst, cultuur en lokale gastronomie met elkaar te verbinden.
Bezoek Heeze per fiets, te voet óf per trein. Laat je verrassen en ontdek steeds iets nieuws, in jezelf of in de ander.
Adelijke woning, Kasteel Heeze
Kasteel Heeze is eeuwenlang het middelpunt geweest van de heerlijkheid Heeze, Leende en Zesgehuchten. Het bestaat uit twee delen: het middeleeuwse slot Eymerick en het nieuwere zeventiende-eeuwse kasteel. Hier woont de adellijke familie Van Tuyll. Een deel van de statige woning is te bezichtigen en de zeventiendeeeuwse inrichting is nog grotendeels intact. Vooral de rijkversierde badkamer uit de achttiende eeuw, prachtige zeventiende-eeuwse wandtapijten en de geheime kamer zijn bijzonder.
Kapelstraat 25
Heeze
Meer over Kasteel Heeze
Schaapjes tellen bij Schaapskooi
Grenzend aan de Strabrechtse Heide ligt een heuse schaapskooi. Hier huist regelmatig een kudde van ruim 350 Kempische heideschapen, die graast op de Brabantse heidevelden. De kudde is bijna het hele jaar te bewonderen tijdens een wandel- of fietstocht over de Strabrechtse Heide. In het voorjaar zijn de schapen te bekijken tijdens de jaarlijks terugkerende Lammetjesdag.
Schaapskooi Heeze
De Plaetse 70
Heeze
De grootste theaterparade van het jaar: Brabantsedag
Een theaterparade met huizenhoge decors en tweeduizend acteurs die de cultuur en de historie van het hertogdom Brabant in beeld brengen.
Dat is de Brabantsedag. Een bijzonder evenement voor jong en oud, waarin ernst en humor, werkelijkheid en fantasie elkaar afwisselen. Een overdonderende belevenis!
Op de laatste zondag in augustus, om 13.30 uur gaat de theaterparade van start en wordt het publiek geboeid met expressief toneelspel.
Meer over de Brabantsedag
Terug in de tijd op Strabrechtplein
Het Strabrechtplein was ooit één van de mooiste plekjes van Heeze. In 1830 bestond het buurtschap uit 45 boerderijen en huizen. Een oeroude nederzetting waar de tijd was blijven stilstaan.
Hier konden de schilders uit de Haagse en Amsterdamse scholen zich helemaal uitleven. Ook nu is het plein dat wordt omgeven door prachtige langgevelboerderijen nog zeer de moeite van het bezoeken waard. Fiets er eens langs!
Strabrechtplein
Heeze
De glansrijke historie van de Brabantsedag: De Walk of Fame
In 2012 lanceerden de Vrienden van Heeze de Brabantsedag Walk of Fame in het centrum van Heeze. Deze bijzondere reeks herinneringsstenen langs de hoofdweg van Heeze eert de winnaars van elke editie van de Brabantsedag, te beginnen vanaf het allereerste evenement. De Walk of Fame is een uniek initiatief dat de geschiedenis van de Brabantsedag in het dorp vastlegt.
De Walk of Fame blijft een fantastisch project dat de prestaties van de deelnemers aan dit lokale evenement in de schijnwerpers plaatst.
De Sint Victor-molen
De Sint Victor-molen in Heeze, gebouwd in 1852 voor J.F. Pompen, heeft door de jaren heen een boeiende geschiedenis doorgemaakt. Oorspronkelijk diende deze veelzijdige molen als een centrum voor verschillende activiteiten, waaronder het malen van graan, het verwerken van schors en het persen van olie.Opmerkelijk is dat de molen twee keer door brand is getroffen, in 1862 en 1904, maar beide keren volgde snel herstel. In 1922, werd de molen eigendom van P.H.H. "Pierre" Trouwen uit Nederweert. Ondanks de modernisering van de roeden in 1942, kwam het windbedrijf tot stilstand toen Louis Trouwen en zijn broer Jan het maalbedrijf overnamen.
In 1983/1984 onderging de molen een grondige restauratie, waardoor het vervallen bouwwerk nieuw leven werd ingeblazen. Verdere restauraties vonden plaats in 2005 en 2013. De molen, met zijn unieke details zoals de grote ruw behakte halssteen, opvallende vangstukken en handgedisselde zwaarden, blijft een fascinerend stuk erfgoed. Hoewel de molen van eigenaar wisselde, met namen als Pompen, Van Asten, en sinds 1997 de gemeente Heeze-Leende, blijft het een waardevolle bijdrage aan de lokale geschiedenis. De Sint Victor-molen in Heeze is nog steeds actief en waardevol, met recente productie van meel op windkracht, waarmee het een levendig stuk erfgoed blijft voor de gemeente Heeze-Leende.
Leenderweg 14
Heeze
Meer over de Victor molen
De verborgen geschiedenis van de ijskelder
In de bossen achter de ijskelder en het kasteel van Heeze sloegen geallieerde soldaten na de bevrijding hun kamp op. De bomen dragen nog steeds inkervingen uit die tijd, een herinnering aan de aanvoerlijnen vanuit Normandië. Inkervingen zijn inscripties die in een boom verwerkt zijn.
De ijskelder, gebouwd in 1907, was strategisch geplaatst nabij de kasteelgracht en diende voor de opslag van ijs.
Het proces van 'ijzen' omvatte het zagen en kappen van ijs op de gracht, gevolgd door het stapelen van de ijsblokken in de kelder. Het ijs werd in de zomer gebruikt voor het koelen van dranken, vlees, vis en andere huishoudelijke doeleinden, voornamelijk door de bewoners van het kasteel en Hotel Barendsma.
De ijskelder raakte na de Tweede Wereldoorlog in verval en werd later een speelobject voor de jeugd. In 1983 herstelde het IVN de ijskelder en richtte het in als winterverblijf voor vleermuizen. De kelder kreeg een nieuwe functie en behoudt daarmee zijn sociaal-culturele waarde, terwijl het tevens als monument bewaard wordt. In de winter van 1989-1990 werden vijf vleermuizen waargenomen, wat aangeeft dat de ijskelder ook toen nog een belangrijke rol speelde in de lokale natuur en geschiedenis.
Kapelstraat 25
Heeze
Meer over de ijskelder
De betoverende legende van Kapellerput
Laat de betoverende legende van Kapellerput je meenemen naar de rustige bossen van Heeze. Bij de Kapellerput zou ooit een kapel in de grond zijn gezakt. In vervlogen tijden bouwden monniken hier een kapel en de roofridder Zwarte Narob, beloofde deze met rust te laten na de redding van zijn dochter Venka door de monniken. Echter werd zijn belofte vergeten. Op een noodlottige avond, baden zijn vrouw Euvelwinde en dochter Venka in de kapel voor zijn bekering, zo keerde ze een dronken en boze Zwarte Narob terug naar huis.
Hij riep zijn soldaten op om de kapel te plunderen. De kapelgangers ontsnapten via een geheime gang, maar toen de soldaten toesloegen, stortte de kapel in en veranderde in een vijver - een goddelijke straf voor de slechte daden van Zwarte Narob.
Euvelwinde en Venka werden goede mensen en werden vereeuwigd in de plaatsen Euvelwege en De Ven. Deze legende vormt de essentie van het huidige Kapellerput, gelegen in het rustgevende landgoed van Heeze. Op dit moment is kapellerput een sfeervol hotel, doordrenkt met creativiteit en biedt het gastvrijheid die vanzelfsprekend aanvoelt.
Somerenseweg 100
Heeze
Het kruisbeeld langs de Somerenseweg in Heeze
In Heeze is rond 1930 door de buurt van Ginderover een kruisbeeld langs de weg geplaatst op het kruispunt Ginderover- Sterkelseweg. De gebroeders Van Werde waren de initiatiefnemers.Mevr. P. Adams (1918) vertelt dat je, komend van Ginderover, recht op het kruisbeeld uitkeek. Het stond in een perkje dat met een heg was omgeven. Achter het kruis lag een gemetselde brandput. Vanwege een reconstructie van de weg Heeze-Sterksel is het kruisbeeld verplaatst naar de Somerenseweg. Twee jaar geleden zijn het kruisbeeld en kruis door de gemeente gerestaureerd. Christus is afgebeeld als de lijdende Christus met een doornenkroon op het hoofd. De voeten zijn over elkaar aan het kruis genageld en de zijdewond is rechts op het lichaam aangebracht. Dit hield verband met de tekst uit de bijbel van Ezechiël 47-2. Daar staat: “Ik zag het water dat vloeide uit de tempel aan de rechterzijde.” In verband met de opvatting dat de Kerk uit Christus’ zijdewond geboren werd, lag het dus voor de hand, dat men deze wond rechts aanbracht. Alle wonden zijn met bloed omgeven. Christus’ hoofd neigt naar rechts, naar Maria en naar ‘de goede moordenaar’. Maria en de goede moordenaar zijn ook het symbool van de Kerk. Vandaar dat Maria en de goede moordenaar zich rechts van het kruis bevinden.
Meer over kruisbeelden in Heeze-Leende
D'n Toversnest
Het voormalige R.K. Liefdesgesticht, bekend als D'n Toversnest, bevindt zich aan de Jan Deckerstraat 26 in Heeze. Oorspronkelijk bekend als het Sint Nicasiusgesticht, is het gelegen aan het Wilhelminaplein in het historische centrum van het dorp. In 1881 werd dit klooster, toegewijd aan de heilige Nicasius, gebouwd voor de Zusters van het Gezelschap van Jezus, Maria en Jozef. Gedurende de twintigste eeuw bood het onderdak aan oudere dorpsbewoners, verzorgd door de genoemde zusters, en belichaamde het de rijke Roomse architectuur van die tijd.
Na de sloop van de oude kerk in 1933 en de bouw van de nieuwe Martinuskerk, kregen de kloosterzusters hun eigen kapel, deels gebouwd op de fundamenten van de oude toren. De stevigere muren van deze toren zijn nog steeds zichtbaar in zowel de beneden- als bovenverdieping van de kapel. Nadat de zusters vertrokken en D'n Toversnest werd omgevormd tot een gemeenschapscentrum, werd de kapel aangepast voor diverse bijeenkomsten en toneelrepetities. Het imposante Toversnest, verborgen achter de lindebomen van het Wilhelminaplein, blijft een opvallend en kenmerkend bouwwerk in Heeze.